UTRECHT – Een maand geleden werd er een bijzondere oproep gedaan: Utrechtse Maria’s konden zich in de aanloop naar kerst melden om geportretteerd te worden door drie talentvolle stadsfotografen. Drie schrijvers tekenden daarbij hun verhaal op. Oud, jong, gelovig, niet gelovig, native Utrechter of net verhuisd, zeker honderd Maria’s legden contact met de initiatiefnemers. De tentoonstelling ‘Maria’s van Utrecht’, die tijdens de feestdagen te zien zou zijn in de Jacobikerk, werd helaas afgelast door de verzwaarde lock-down maar een aantal persoonlijke verhalen van Maria’s vinden deze dagen wel hun weg naar het publiek via (sociale) media.
What’s in a name? De twaalf Utrechtse Maria’s die werden geselecteerd voor het project zijn totaal verschillend, maar door hun naam allemaal verbonden met die ene oervrouw.
Als een van de hoofdpersonen uit het kerstverhaal groeide de moeder van kerstkind Jezus uit tot symbool voor liefde, vrouw-zijn, troost en bescherming. Ongeacht cultuur, religie of smaak blijft ze populair: Maria is van alle tijden en van iedereen. ‘Met de naam Maria kun je alle kanten op. Iemand omschreef mij ooit eens als stoer en zacht tegelijk, dat herken ik wel’, zegt restauranteigenaar Maria Voors (58).
Klein verhaal
In tijden van afstand brengen fotografen en schrijvers Maria heel dichtbij. Dat doen ze door grote thema’s en geschiedenissen te verbinden aan kleine verhalen van hoop, veerkracht en licht. Maria Berghuis (30) kreeg op Tweede Kerstdag 2019 een kind: ‘Vorig jaar was ik rond de kerst uitgerekend, ik herken dus het grote verlangen dat bij kerst hoort. Ik hoop dat ik snel mijn familie uit Ohio weer kan zien. Zij hebben onze dochter nog niet kunnen ontmoeten vanwege corona.’
‘Maria is nog nooit zo echt geweest’, aldus Ruth Catsburg, één van de fotografen die samen met Arco Krijgsman en Arend-Jan Westerhuis de Utrechtse Maria’s mocht vastleggen. De schrijvers en beeldmakers hebben het project als heel bijzonder ervaren: ‘Al was het alleen maar omdat het in deze corona-tijden haast uniek is om bij ‘onbekenden’ over de vloer te mogen komen’.
Protestsong
‘In het jaar dat in het teken stond van protesten als Black Lives Matter en klimaatdemonstraties is het mooi om deze kerst juist Maria eens in de spotlights te zetten’, zegt Willem Jan de Hek, voorganger in de Jacobikerk. ‘Maria schreef een protestsong avant la lettre, waarin ze bezingt hoe God gewone mensen ziet en gebruikt. Dat is een mooie gedachte, waar mensen overal ter wereld al eeuwenlang inspiratie uit putten: niemand is te klein om iets moois of hoopvols te beginnen, en wie weet waartoe het kan uitgroeien?’
Dat ook dit project anders afloopt dan verwacht, is interessant als je bedenkt dat de tentoonstelling het thema ‘Verwachting’ meekreeg. Vanwege de lockdown zal de fysieke tentoonstelling pas in 2021 te zien zijn. Maria Kaitjily: ‘Dit jaar heeft me laten zien dat verwachtingen niet per se handig zijn. Het leven ontvouwt zich, zo wil ik het ook tegemoet zien.’ Dat kon een andere Maria 2000 jaar geleden ongetwijfeld helemaal beamen.
Maria Teresa Cattani (20) - 'Maria vind ik geweldig'
Dat ik Maria heet, daar ben ik dankbaar voor. Ik vind haar geweldig. Mensen zien haar soms als onderdanige vrouw omdat ze haar leven opgaf voor God. Maar juist dat zij ertoe bereid was om zo ver te gaan, maakt haar zo inspirerend vind ik.
Ik ben Italiaanse, en mijn volledige naam is Maria Teresa. Mijn vader wilde me heel graag Maria noemen, mijn moeder wilde iets Italiaans. Maria Teresa werd het compromis.
Het geloof is heel belangrijk voor mij. Ik ben rooms-katholiek en actief in de Majellakerk. Elke dag ga ik om 07.30 naar de mis. Dat is een rustpunt voor mij aan het begin van de dag.
Hoe ik Kerst ga vieren? Normaal zouden we naar de kerk gaan met de familie, daarna zelf pasta en lasagna maken en spelletjes spelen. Hoe het eruit gaat zien nu is nog maar de vraag.
Hopelijk krijg ik mijn Erasmus-inschrijving rond en kan ik Lyon ga studeren. Dat is wat ik hoop. De afgelopen tijd zijn er zoveel verschillende groeperingen ontstaan, die tegenover elkaar staan. Voor het komende jaar hoop ik dat in Utrecht de eenheid weer terugkomt. Dat zou heel mooi zijn.
Beeld: Ruth Catsburg - Tekst: Tirza van der Graaf