Dichter Vicky Francken bracht op 24 en 25 augustus twee dagen en een nacht door in een kluis om te ervaren hoe het is om in deze kleine ruimte te leven. ViaJacobi stelt sinds dit voorjaar de kluis met de bijbehorende kapel in een zijbeuk van de Jacobikerk open als stille plek in de drukke Utrechtse binnenstad. De kapel is ingericht als bijzondere stilteruimte waar Utrechters een dagdeel in afzondering kunnen lezen, schrijven of werken. Ook nodigt ViaJacobi regelmatig dichters, denkers, filmmakers en muzikanten uit om een etmaal als hermit in residencein de kluis te werken aan een bijzonder project.
Tijdens haar verblijf in deze kleine ruimte met de daarnaast gelegen kapel heeft Vicky gewerkt aan een gedichtencyclus. Delen daarvan zullen binnenkort te lezen zijn op onze website. Je kunt hieronder al wel de poëtische reflecties die zij tijdens haar verblijf maakte bekijken. Zo schreef zij dit gedicht tijdens haar eerste uur in de kluis:
de kluis inwijden
een plant verplaatsen en kaarsen aansteken
zien hoe het blad bijna onzichtbaar danst
op de golven van de vlam
als je denkt dat je de wind hoort
is het een bus, zoemt er een brommer
grasmaaiend over straat
ik hoop dat het gaat regenen en heel hard waaien
zodat ik de wereld kan horen praten
zonder iets te hoeven verstaan
Vicky Francken
Francken heeft tijdens haar verblijf iets ervaren van het kluizenaarsleven van Alyt Ponciaens. Deze kluizenares woonde namelijk vóór 1492 een langere periode in de kluis van de Jacobikerk. Alyt leefde een streng ascetisch leven. De enige mogelijkheid tot contact met de buitenwereld was door de tralies heen. De eigenlijke kluis is klein, en meet slechts 1,75 meter bij 1 meter. Waarschijnlijk werd deze als bidruimte gebruikt en werkte en sliep Alyt in de direct ernaast gelegen kapel. Kluizenaars kozen bewust voor een leven in afzondering om zich buiten de gewone wereld te kunnen richten op God. Hoe Vicky deze afzondering heeft ervaring, beschrijft zij in het gedicht dat zij vlak voor haar vertrek uit de kluis schreef:
De kluis verlaten
als een oude huid
vervellen als een slang
maar in je handpalm
de jaarringen zien staan
de kluis verlaten
maar niet achterlaten
de kluis meenemen
een kleine kluis
voor dagelijks gebruik
een land zo krap
dat het in je borstkas past
en zo wijds
dat het waar je ook gaat
bij je blijft
Vicky Francken
Francken is dichter en werkt bij poëzietijdschrift Awater. Haar debuut, Röntgenfotomodel werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs en de Jo Peters Poëzieprijs. Voor uitgeverij cRU maakte ze in 2019 het alternatieve poëzieweekgeschenk Blauw is tweekleurig. Ze las voor op verschillende podia, zoals dat van de Nacht van de Poëzie en Het Tuinfeest.
Na het verblijf van conservator Lieke Wijnia (Museum Catharijneconvent), die in de kluis werkte aan de voorbereidingen op een tentoonstelling over Maria Magdalena, is Vicky Francken de tweede ‘kluizenaar’ die op uitnodiging van ViaJacobi in de kluis heeft overnacht. Van 6 op 7 oktober zal filmmaker en theoloog Kees-Jan Mulder een etmaal in de kluis aan een filmscript werken.
Foto's: Arco Krijgsman